خشکسالی‌های اخیر و کاهش میزان بارش‌ها باعث شده تا سفره‌های زیرزمین در استان بوشهر با کاهش جدی روبرو باشد و افت سریع سطح آب و شوری بیشتر آبخوان‌ها را شاهد باشیم.
علاوه بر کاهش میزان بارش‌ها، افزایش میزان برداشت از سفره‌های زیرزمینی باعث شده تا چالش‌های تأمین آب در استان جدی تر شود و در صورتی که برنامه‌ریزی و اقدام مناسبی انجام نشود، خسارت زیست محیطی برگشت ناپذیری را برای دراز مدت به وجود خواهد آورد.
تغییر سطح آب آبخوان‌های استان بوشهر
امید آزادی جو مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای بوشهر در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: بررسی وضعیت تغییرات سطح آب آبخوان‌های استان بوشهر حاکی از آن است که سطح منابع آب زیرزمینی به صورت پیوسته و مستمر در حال پایین رفتن است.
وی اضافه کرد: میزان بارش‌های استان بوشهر طی دو سال اخیر کمتر از حد نرمال بوده و حدود ۷۵ درصد متوسط سالانه تحقق یافته است. به عبارتی متوسط بلند مدت بارش استان در ماه اردیبهشت ۲۴۶ میلیمتر بوده، اما این در حالیست که در سال آبی جاری تا پایان ماه مذکور، میزان بارش ۱۸۱ میلیمتر و سال قبل ۱۹۵ میلیمتر بوده است.
مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای بوشهر افزود: به موازات کاهش شدید بارش‌ها، حجم برداشت از آب زیرزمینی به واسطه افزایش سطوح زیرکشت، افزایش برداشت، انتقال آب و کف شکنی و دیگر تخلفات به شدت افزایش یافته و همگی سبب افت سریع سطح آب و شوری بیشتر آبخوان‌ها شده است.
کاهش حجم سفره‌ها
وی بیان کرد: با توجه به دلایل بیان شده، افت سطح آب زیرزمینی علی رغم فعالیت مستمر و گسترده شرکت آب منطقه‌ای در حال رقم خوردن است و آمارها نشان دهنده آن است که در صورت عدم فعالیت‌های حفاظتی و سازه‌ای، میزان کاهش حجم سفره‌ها با شدت و سرعت بیشتری به وقوع می‌پیوست.
آزادی‌جو خاطرنشان کرد: روند کاهشی سطح آبخوان‌های قابل بهره برداری استان بوشهر همانند آنچه در دو دهه گذشته رخ داده ادامه دارد و بیلان تمامی آبخوان‌های این استان منفی است. در طول ۸ ماه اخیر نیز همانند سال‌های قبل، در تمامی شهرستان‌های استان شاهد روند افت سطح آب زیرزمینی هستیم.
افت آب زیرزمینی دشت‌ها
مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای بوشهر افزود: متوسط افت آب زیرزمینی دشت‌های شهرستان دشتستان مثل پشت پر، خون، فاریاب، بوشکان و دهرود – تنگ ارم حدود ۰.۵ متر بوده است. این رقم در شهرستان تنگستان و در دشت اهرم در حدود ۳۰ سانتیمتر است.
وی افزود: بیشترین افت در بازه زمانی اعلام شده، به ترتیب در آبخوان‌های دشت پلنگ و لاور به میزان ۱.۳ و ۱.۱۴ متر بوده است. دشت‌های شهرستان دیر و کنگان نیز افتی بین ۵۰ تا ۷۵ سانتیمتر تجربه کرده اند و در اردیبهشت ماه نیز آبخوان‌های شهرستان جم به میزان ۳۲ سانتیمتر کاهش را نشان می‌دهد.
آزادی‌جو بیان کرد: طی همین دوره میانگین افت برای همه آبخوان‌های شور و شیرین استان، ۱۰ سانتیمتر افت اندازه گیری شده است و این در حالی است که ماه‌های پرتنش تابستان در پیش است و برداشت آب زیرزمینی و تولید محصولات کشاورزی بدون توجه به ظرفیت و پتانسیل ذخیره آبی زیرزمینی استان در حال افزایش و استمرار است.
ظرفیت آب‌های زیرزمینی محدود است
مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای بوشهر تصریح کرد: ادامه این روند نه تنها می‌تواند جبران کسری مخزن آبخوان‌ها را غیرممکن کند، بلکه خسارت زیست محیطی برگشت ناپذیری را برای دراز مدت به وجود خواهد آورد.
وی خاطرنشان کرد: باید این واقعیت را پذیرفت که ظرفیت آب‌های زیرزمینی استان به شدت محدود است و باید کنترل سطح زیرکشت و عدم توسعه زمین‌های زراعی و باغی، کاشت محصولات کم آب بر و استراتژیک، کشت‌های گلخانه‌ای، جلوگیری از اضافه برداشت چاه‌ها و کنترل تخلفات برداشت آب به نسبت ظرفیت طبیعی آبخوان در دستورکار تمامی ارکان شورای حفاظت منابع آب استان قرار گیرد تا روند افت سالانه سطح آب کاهش یافته و به تبع آن بیلان دشت‌ها به سمت مثبت شدن میل کند.
